راهنمای علمی و قدم به قدم اولین استفاده از کاپ قاعدگی

راهنمای علمی و ساده برای شروع ایمن، از انتخاب سایز تا نکات بهداشتی

نویسنده : صبا، دانشجوی پزشکی دانشگاه تهران و همراه علمی مای لاویس

مقدمه: چرا کاپ قاعدگی یک انتخاب آگاهانه است؟

کاپ قاعدگی به عنوان یک ابزار مدرن و نوآورانه در مدیریت بهداشت قاعدگی، امروزه توجه بسیاری از زنان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. شواهد و منابع علمی معتبر نشان می دهند که استفاده از کاپ قاعدگی نه تنها از نظر پزشکی ایمن و مؤثر است، بلکه در مقایسه با روش های سنتی مانند تامپون و نوار بهداشتی، فواید قابل توجهی برای سلامت فردی، محیط زیست و اقتصاد شخصی دارد [1، 2].

از نظر سلامتی، تحقیقات بالینی اثبات کرده اند که کاپ قاعدگی با میزان نشتی مشابه یا کمتر نسبت به سایر محصولات بهداشتی عمل می کند، در حالی که خطر عفونت، تحریک و سایر عوارض جدی در بین استفاده کنندگان بسیار پایین است [3، 4]. همچنین برخلاف محصولات یکبار مصرف، کاپ قاعدگی از مواد پزشکی ایمن مانند سیلیکون پزشکی ساخته می شود که امکان بروز حساسیت یا آلرژی را به حداقل می رساند.

از نظر محیط زیستی، کاپ قاعدگی یک انتخاب کاملاً پایدار است؛ استفاده از یک کاپ میتواند از مصرف هزاران پد یا تامپون و تولید صدها کیلوگرم زباله پلاستیکی جلوگیری کند، که این مسئله تأثیر بسزایی در کاهش بار زیست محیطی و حمایت از منابع طبیعی سیاره زمین دارد.

از نظر اقتصادی، شواهد نشان میدهد که هرچند هزینه اولیه تهیه کاپ ممکن است کمی بیشتر باشد، اما استفاده طولانی مدت از آن موجب صرفه جویی قابل توجهی در هزینه های فردی می شود و کل هزینه دوره قاعدگی را نسبت به محصولات یکبار مصرف به شکل چشمگیری کاهش می دهد [1، 5].

به طور خلاصه، کاپ قاعدگی محصولی علمی، ایمن و پایدار است که ضمن پاسخ دهی به نیازهای جسمانی، دغدغه های زیست محیطی و اقتصادی زنان را نیز پوشش میدهد و انتخاب آن گامی آگاهانه و مدرن در مسیر ارتقای سلامت و کیفیت زندگی محسوب می شود.

در این مسیر علمی و پر از تصمیم های مهم، من صبا، دانشجوی پزشکی و همراه شما در «مای لاویس»، کنار شما هستم تا به کمک معتبرترین منابع روز دنیا و تجربیات علمی، تمامی نگرانی ها و سؤالات شما درباره انتخاب و استفاده از کاپ قاعدگی را پاسخ دهم. هدف من این است که شما، به عنوان یک زن آگاه و توانمند، با اطمینان و آرامش اولین تجربه خود را پشت سر بگذارید. اگر در طول مطالعه سؤالی برایتان پیش آمد، خوشحال می شوم در بخش نظرات پاسخگو باشم ، یادتان باشد من اینجا هستم تا شما تصمیم های بهتری بگیرید و احساس بهتری داشته باشید

1. راهنمای علمی انتخاب سایز کاپ قاعدگی

انتخاب سایز مناسب کاپ قاعدگی یکی از عوامل تعیین کننده برای داشتن تجربه ای بدون نشتی و راحت است. شواهد و منابع علمی معتبر و توصیه های بالینی نشان میدهند که فاکتورهایی مثل سن، سابقه زایمان طبیعی، شدت خونریزی و حتی وضعیت فیزیکی کف لگن باید برای انتخاب سایز به دقت در نظر گرفته شوند [1، 5].

1.1 سن

تحقیقات متعدد و راهنمای سایز تولیدکنندگان معتبر تأکید میکنند که اگر سن شما زیر 30 سال است و سابقه زایمان طبیعی ندارید، معمولاً با سایز کوچک راحتی بیشتری خواهید داشت. علت این مسئله، قویتر بودن عضلات واژن در سنین جوانی است.

1.2 سابقه زایمان طبیعی

اگر تجربه زایمان طبیعی واژینال داشته اید، توصیه می شود سایز بزرگتر را امتحان کنید، چون عضلات کف لگن پس از زایمان ممکن است کمی شُلتر شده و قطر واژن افزایش یابد. در این شرایط، کاپ بزرگتر بهتر در جای خود قرار می گیرد و نشتی را به حداقل میرساند.

1.3 شدت خونریزی

اگر پریود سنگین تری دارید، اغلب سایز بزرگتر نتیجه بهتری خواهد داشت، زیرا ظرفیت بیشتر کاپ باعث کاهش دفعات تخلیه طی روز میشود. در مقابل، اگر خونریزی سبک است، سایز کوچکتر معمولاً رضایت و راحتی بالاتری دارد.

1.4 سایر فاکتورها

·      طول واژن: اگر دهانه رحم پایین باشد و طول واژن کوتاه است، احتمالاً سایز کوچکتر مناسب تر است. اگر طول واژن بلند است، سایز بزرگتر بهتر خواهد بود. 

·      قدرت عضلات کف لگن: اگر ورزشکار هستید یا تمرینات کف لگن انجام میدهید، ممکن است با سایز کوچکتر راحت تر باشید.

جمعبندی و پیشنهاد

با در نظر گرفتن همه این عوامل، توصیه میشود که برای شروع اگر بین دو سایز مردد هستید، سایز کوچکتر را انتخاب کنید چون وارد کردن و بیرون آوردن آن آسان تر است و اکثر برندهای کاپ، جداول سایزبندی اختصاصی دارند که مراجعه به آنها بسیار کمک کننده است.

2. راهنمای علمی و قدم به قدم اولین استفاده از کاپ قاعدگی

آغاز استفاده از کاپ قاعدگی، برای هر فرد می تواند چالش برانگیز و کمی ترسناک باشد؛ اما رعایت اصول علمی و توجه به جزئیات مهم باعث می شود این روند بسیار ساده تر و موفق تر پیش برود. در این بخش، بر پایه جدیدترین دستورالعمل های بالینی و منابع معتبر علمی، گام های اصلی برای اولین تجربه ایمن کاپ قاعدگی را به طور دقیق و کاربردی مرور میکنیم.

2.1 استریل کردن کاپ قبل از اولین استفاده

طبق توصیه منابع تخصصی، استریل کردن کاپ قبل از اولین استفاده و پس از پایان هر سیکل قاعدگی بهترین روش برای جلوگیری از عفونت است [3، 4].

روش استریل سازی :

·      کاپ را در قابلمه ای از آب جوش قرار دهید و اجازه دهید حداقل 5-7 دقیقه بجوشد.

·      مطمئن شوید کاپ کاملاً در آب غوطه ور است و به دیواره یا کف ظرف نمی چسبد تا از آسیب به سیلیکون جلوگیری شود.

·      به جای جوشاندن، می توانید از دستگاه های استرلایزر مخصوص کاپ قاعدگی نیز استفاده کنید.

·      دقت کنید که از همان قابلمه برای مصارف غذایی استفاده نکنید.

·      بعد از استریل کردن، کاپ را با انبر یا وسیله تمیز به دقت از آب خارج کرده و روی دستمال تمیز قرار دهید تا خنک شود.

2.2 روشهای تا کردن کاپ

روش صحیح تا کردن کاپ برای ورود آسان و بدون درد اهمیت ویژه ای دارد. چند روش رایج وجود دارد:

·      روش C-fold: دو طرف لبه کاپ را تا کرده تا شکل C به خود گیرد.

·      روش Punch-Down: لبه کاپ را به داخل تا زده تا نوک باریکی ایجاد شود.

توصیه میشود چند روش مختلف را امتحان کنید تا راحت ترین روش خود را پیدا کنید.

2.3 قرار دادن کاپ

·      بهترین موقعیت بدن برای قرار دادن کاپ، نشستن روی توالت، چمباتمه زدن یا گذاشتن یک پا روی لبه وان است.

·      عضلات کف لگن را شل کنید و می توانید قبل از وارد کردن، کمی با آب گرم بدن را بشویید تا عضلات نرم و منبسط شوند.

·      کاپ تا شده را به آرامی وارد واژن کنید تا انتهای ساقه قابل حس باشد اما خیلی عمیق نباشد. کاپ باید در بخش پایینی واژن قرار گیرد.

·      پس از آزاد کردن، لبه کاپ را کمی بچرخانید یا لمس کنید تا از باز شدن کامل و ایجاد مکش اطمینان حاصل کنید. برخی کاپ ها، هنگام باز شدن یه صدای «پاپ» تولید میکنند که نشانه عملکرد صحیح است.

2.4 مدت زمان استفاده و تخلیه

اکثر منابع معتبر توصیه میکنند کاپ هر 4 تا 8 ساعت (بسته به شدت خونریزی) تخلیه شود و حداکثر مدت استفاده پیوسته 12 ساعت است [2، 6].

2.5 خارج کردن و شستشو

·      عضلات کف لگن را شل کنید و نفس عمیق بکشید.

·      ساقه کاپ را بگیرید و به آرامی فشار دهید تا مکش آزاد شود سپس به آرامی خارج کنید، هرگز ساقه کاپ را به صورت ناگهانی نکشید.

·      قبل و بعد از هر بار تعویض، دستان تان را به خوبی با صابون بشویید.

·      کاپ را با آب سرد (برای جلوگیری از لک) و سپس آب گرم بشویید؛ می توانید از صابون ملایم بدون عطر استفاده کنید. ضدعفونی شیمیایی برای هر بار استفاده لازم نیست.

·      در محیط های عمومی، دستمال مرطوب یا آب معدنی همراه داشته باشید.

2.6 نگهداری بعد از اتمام قاعدگی

·      بعد از پایان قاعدگی، کاپ را دوباره استریل کرده، کاملاً خشک و در کیف پارچه ای نگهداری کنید (از جعبه پلاستیکی یا در بسته خودداری کنید).

·      مکان نگهداری باید خشک، سایه و دور از نور مستقیم باشد تا از تغییر رنگ و آسیب کاپ جلوگیری شود.

نکات تکمیلی بر اساس منابع علمی

·      از شوینده های قوی یا ضدعفونی کننده های حاوی الکل یا وایتکس استفاده نکنید. این مواد ممکن است سیلیکون پزشکی کاپ را تخریب و به واژن آسیب بزنند.

·      در صورت مشاهده تغییر رنگ، بو یا پارگی، بهتر است کاپ را تعویض کنید. عمر متوسط کاپ قاعدگی بسته به برند و کیفیت نگهداری، معمولاً بین 3 تا 5 سال است.

·      اگر در هر مرحله به مشکل برخوردید یا حس ناخوشایند یا نشتی داشتید، کاپ را خارج کنید، دوباره تا بزنید و قرار دهید. تمرین نسبتاً کوتاهی نیاز است تا عضلات و دست شما با این فرآیند آشنا شوند.

·      اگر نیاز به راهنمایی تصویری یا توضیح بیشتر داشتید، سوال خود را بپرسید؛ صبا همیشه کنارتان است تا پاسخ علمی و دقیق ارائه دهد.

3. عیب یابی ( نگران نباشید، ما کنارتان هستیم )

این بخش به رایج ترین سوالات و مشکلات احتمالی کاربران کاپ قاعدگی می پردازد و پاسخ های علمی و کاربردی ارائه میدهد.

3.1 اگر کاپ نشتی دارد چه کنم؟

·      احتمالاً کاپ به درستی باز نشده است. پس از قرار دادن، با چرخاندن یا لمس لبه از باز شدن کامل و ایجاد مکش اطمینان حاصل کنید.

·      سایز نامناسب میتواند باعث نشتی شود؛ اگر نشتی ادامه داشت، سایز دیگر را امتحان کنید.

·      جایگذاری خیلی عمیق یا سطحی کاپ نیز احتمال نشتی را افزایش میدهد.

3.2 اگر خارج کردن کاپ سخت است چه کنم؟

·      عضلات کف لگن را تا حد امکان شل کنید و به بدن فرصت دهید آرام شود.

·      مکش را با فشار ملایم ساقه کاپ به آرامی آزاد کنید و سپس کاپ را خارج کنید.

·      حالت چمباتمه یا نشستن نیز می تواند کمک کننده باشد.

3.3 اگر وارد کردن کاپ دردناک است چه کنم ؟

·      خشکی واژن می تواند باعث درد شود؛ می توانید لبه کاپ را با کمی آب یا ژل لوبریکانت محلول در آب مرطوب کنید.

·      روش های مختلف تا کردن کاپ را امتحان کنید؛ برخی افراد با روش C-fold راحت ترند.

·      در صورت درد مداوم، ممکن است به سایز یا مدل نرم تری نیاز داشته باشید.

3.4 اگر بعد از گذاشتن کاپ، احساس حضور آن یا ساقه باعث ناراحتی می شود چه کنم؟

·      ساقه کاپ اغلب قابل کوتاه کردن است؛ فقط دقت کنید قبل از بریدن مطمئن شوید که بدون ساقه هم می توانید کاپ را خارج کنید.

·      ممکن است کاپ خیلی سطحی گذاشته شده باشد؛ کمی آن را به سمت بالا هدایت کنید.

3.5 آیا می توان با کاپ ادرار کرد؟

بله، کاپ داخل واژن است و تداخلی با مجرای ادراری ندارد، ولی جایگذاری درست را امتحان کنید تا فشار ایجاد نشود.

3.6 آیا می توان در زمان استفاده از کاپ رابطه واژینال داشت؟

خیر، اما می توانید فعالیت بدنی و حتی شنا داشته باشید.

3.7 آیا کاپ برای همه مناسب است؟

افرادی که دچار افتادگی شدید رحم یا بیماری های خاص واژن هستند، بهتر است پیش از استفاده با پزشک مشورت کنند.

3.8 آیا در هنگام داشتن IUD می توان از کاپ استفاده کرد؟

اکثر شواهد علمی نشان میدهند که همزمان می توانید از کاپ و IUD استفاده کنید اما حتماً پیش از استفاده با متخصص مشورت نمایید.

3.9 اگر کاپ داخل واژن گم شد چه کار کنم؟

کاپ نمی تواند داخل بدن گم شود؛ اگر پیدا نکردید، آرام بنشینید و عضلات کف لگن را شل کنید تا کاپ پایین بیاید و بتوانید آن را خارج کنید.

جمعبندی

استفاده از کاپ قاعدگی یک مهارت است که با تمرین و شناخت بدن بهتر میشود. نگرانی های معمول معمولاً با گذشت زمان رفع میشوند. اگر سوال یا مشکل جدید داشتید، حتماً در بخش نظرات مطرح کنید تا راهنمایی علمی دقیق برای شما فراهم شود.

به خاطر بسپارید

تجربه شمابا کاپ، منحصر به فرد است و هر سوال حتی کوچک یا به ظاهر ساده، کاملاً ارزشمند و قابل احترام است.

به توصیه منابع علمی توجه کنید، اما بدن و حس خودتان را هم جدی بگیرید؛ شاید لازم باشد سایز یا مدل را بعد از چند ماه تغییر دهید و این کاملاً طبیعی است.

انتخاب آگاهانه، عشق به خود و مراقبت از بدن، شایسته دختران و زنان آگاه و توانمندی همچون شماست. کاپ قاعدگی تنها یک ابزار نیست؛ شروع مسیری برای احساس بهتر و آزادی بیشتر شماست.

منابع علمی

   1. Mansour D, Black KO, Marangoni O, Bahamondes L. Menstrual cups for contraception and menstrual management: Systematic review and meta-analysis. Eur J Contracept Reprod Health Care. 2020;25(5):381-387.

   DOI: https://doi.org/10.1080/13625187.2020.1797032

   2.Van Eijk AM, Zulaika G, Lenchner M, Mason L, Sivakami M, Nyothach E, et al. Menstrual cup use, leakage, acceptability, safety, and availability: a systematic review and meta-analysis. Lancet Public Health. 2019;4(8):e376-e393.

   DOI: https://doi.org/10.1016/S2468-2667(19)30111-2

   3.North BB, Oldham MJ. Preclinical, clinical, and over-the-counter postmarketing experience with a new vaginal cup: menstrual collection. J Womens Health (Larchmt). 2011;20(2):303-311.

   DOI: https://doi.org/10.1089/jwh.2010.2226

   4.Khalaf NE, Abdelmoety DA, Elmahdy H. Safety and efficacy of menstrual cups among women: a systematic review and meta-analysis. Gynecol Obstet Invest. 2022;87(4):372-379.

   DOI: https://doi.org/10.1159/000519498

   5.Beksinska ME, Smit JA, Greener R, Klein M. Menstrual cup use among female university students in South Africa: a pilot study. Afr J Reprod Health. 2015;19(3):70-76.

   PubMed: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26867451

   6.Environmental impact of disposable menstrual products: A review. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(3):1104.

   DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph18031104

          7.American College of Obstetricians and Gynecologists. Management of Menstruation. ACOG Practice Bulletin No. 131. Obstet Gynecol. 2013;121(4):886-896.

   DOI: https://doi.org/10.1097/01.AOG.0000432979.48164.dc